ویروس پاپیلومای انسانی (HPV): تعریف، علائم و راههای پیشگیری
مقدمه
ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) یکی از رایجترین ویروسهای مقاربتی در جهان است که با بیش از ۱۰۰ نوع مختلف شناسایی شده است.
برخی از این ویروسها بیخطر هستند و هیچ علائمی ایجاد نمیکنند،
اما برخی از آنها میتوانند منجر به عفونتهای خطرناک و ایجاد زگیلهای تناسلی یا حتی سرطانهای مختلف از جمله سرطان دهانه رحم شوند.
در این مقاله، به بررسی کامل این ویروس، راههای انتقال، علائم، تشخیص، درمان و پیشگیری از آن میپردازیم.
انواع ویروس HPV
اچ پی وی بیش از ۱۰۰ نوع دارد که به دو دسته تقسیم میشوند:
- انواع کمخطر (Low-risk HPV): این ویروسها معمولاً باعث ایجاد زگیلهای تناسلی میشوند و به سرطان منجر نمیشوند.
HPV نوع 6 و 11 از جمله ویروسهای کمخطر هستند. - انواع پرخطر (High-risk HPV): این دسته میتوانند باعث تغییرات سلولی در بدن شده و به سرطان منجر شوند.
HPV نوع 16 و 18 دو نمونه از ویروسهای پرخطر هستند که بیش از ۷۰ درصد از موارد سرطان دهانه رحم ناشی از این دو نوع است.
راههای انتقال اچ پی وی
ویروس HPV عمدتاً از طریق تماس جنسی منتقل میشود، چه از طریق رابطه جنسی واژینال، مقعدی یا دهانی.
با این حال، تماس پوستی با ناحیه تناسلی نیز میتواند موجب انتقال ویروس شود.
حتی افرادی که هیچ علامتی از ویروس ندارند نیز میتوانند ناقل باشند و ویروس را به شریک جنسی خود منتقل کنند.
علائم HPV
بسیاری از افراد مبتلا به اچ پی وی هیچگونه علائمی ندارند و ویروس به طور خودبهخودی از بدن دفع میشود.
اما در برخی موارد، بسته به نوع ویروس، علائم زیر ممکن است ظاهر شوند:
- زگیلهای تناسلی: به شکل برجستگیهای کوچک یا بزرگ در ناحیه تناسلی،
که ممکن است به تنهایی یا به صورت خوشهای ظاهر شوند. - تغییرات سلولی: برخی از انواع پرخطر HPV میتوانند باعث تغییرات پیشسرطانی در سلولهای دهانه رحم، مقعد، گلو یا
سایر نواحی شوند که در صورت عدم درمان به سرطان تبدیل میشوند.
تشخیص اچ پی وی
تشخیص HPV معمولاً از طریق آزمایش پاپاسمیر و HPV DNA انجام میشود.
در زنان، آزمایش پاپاسمیر برای بررسی تغییرات سلولی در دهانه رحم استفاده میشود،
اما در حالی که آزمایش HPV DNA میتواند وجود ویروس را تشخیص دهد.
در مردان، آزمایش خاصی برای تشخیص اچ پی وی وجود ندارد، اما در صورت مشاهده زگیلهای تناسلی، باید به پزشک مراجعه کنند.
درمان HPV
درمان خاصی برای از بین بردن ویروس اچ پی وی وجود ندارد اما درمانهایی برای علائم ویروس مانند زگیلهای تناسلی و
تغییرات سلولی پیشسرطانی وجود دارند:
- درمان زگیلهای تناسلی: زگیلها ممکن است با استفاده از داروهای موضعی، سرمادرمانی یا لیزر برداشته شوند.
- درمان تغییرات سلولی: تغییرات پیشسرطانی ناشی از HPV باید توسط پزشک کنترل شده و در صورت لزوم با استفاده از
روشهای جراحی یا لیزر برداشته شوند.
سرطانهای مرتبط با اچ پی وی
HPV بهویژه انواع پرخطر آن، میتواند باعث ایجاد انواع مختلفی از سرطانها شود، از جمله:
- سرطان دهانه رحم: اچ پی وی نوع 16 و 18 عامل بیش از ۷۰ درصد از موارد سرطان دهانه رحم هستند.
- سرطان مقعد: این نوع سرطان نیز میتواند به دلیل ابتلا به HPV پرخطر ایجاد شود.
- سرطان گلو: برخی از انواع اچ پی وی میتوانند به سرطان گلو و لوزهها منجر شوند،
بهویژه در افرادی که از طریق رابطه دهانی به ویروس مبتلا شدهاند.
راههای پیشگیری از HPV
برای جلوگیری از ابتلا به اچ پی وی و عوارض مرتبط با آن، اقداماتی وجود دارد که میتوانند مؤثر باشند:
- واکسیناسیون: واکسن اچ پی وی یکی از مؤثرترین روشهای پیشگیری است.
این واکسن میتواند از ابتلا به انواع پرخطر HPV که باعث سرطان و زگیلهای تناسلی میشوند، جلوگیری کند.
واکسیناسیون معمولاً برای دختران و پسران در سنین نوجوانی توصیه میشود. - استفاده از کاندوم: استفاده مداوم و صحیح از کاندوم میتواند خطر انتقال اچ پی وی را کاهش دهد،
هرچند کاندوم بهطور کامل نمیتواند از انتقال ویروس جلوگیری کند، زیرا HPV از طریق تماس پوستی نیز قابل انتقال است. - رعایت بهداشت جنسی: داشتن شرکای جنسی کمتر و رعایت بهداشت جنسی میتواند خطر ابتلا به اچ پی وی را کاهش دهد.
- آزمایشات منظم: انجام آزمایشات منظم مانند پاپاسمیر برای زنان میتواند به تشخیص زودهنگام تغییرات
سلولی ناشی از HPV کمک کند و از پیشرفت آن به سرطان جلوگیری کند.
نتیجهگیری
اچ پی وی یکی از رایجترین عفونتهای مقاربتی است که میتواند عوارض جدی از جمله سرطان دهانه رحم و سایر سرطانها را به همراه داشته باشد.
با این حال، با آگاهی از راههای پیشگیری و انجام واکسیناسیون میتوان خطر ابتلا به این ویروس و عوارض آن را بهطور چشمگیری کاهش داد.
واکسن اچ پی وی، استفاده از کاندوم و انجام آزمایشات منظم از جمله مهمترین روشهای پیشگیری از این ویروس هستند.